ایران سرای من است۱۰/آشنایی با شهرستانهای استان گلستان۳

شهرستان مینو دشتشهر مینو دشت در منتهی الیه شرق استان گلستان واقع گردیده است و از شمال با جمهوری ترکمنستان دارای 126 کیلومتر مرز مشترک و از جنوب با استان سمنان ،از شرق با استان خراسان و از غرب با شهرگنبد کاووس ارتباط دارد.

این شهرستان دارای سه شهر مینو دشت،گالیکش و کلاله و چهار بخش و دوازده دهستان می باشد.از مهمترین گردشگاههای این شهرستان می توان به پارک ملی گلستان که نخستین پارک ملی ایران محسوب میشود اشاره کرد. 

این پارک با نودودوهزارهکتار از جمله پارکهای ملی ثبت شده بین المللی است و یک حیات کامل طبیعی در آن جریان داشته و همه ساله پذیرای تعداد کثیری از محققان و پژوهشگران و اندیشمندان اکولوژیست و همچنین  مسافرین است. وجود رودخانه های جاری , چشمه ساران پر طراوت و آبشارهای چشمگیر بر زیبایی های این شهرستان افزوده است.

مراکزتاریخی وباستانی

آرامگاه مختومقلی فراغی
آرامگاه مختومقلی شاعر شهیر و پرآوزه‌ ترکمن در روستای آق‌تقای در فاصله شصت کیلومتری مرز پل قرار دارد.این روستا از توابع بخش مراوه تپه شهرستان مینودشت است.

 مختومقلی یکی از شخصیت‌های ادبی و حماسی ترکمن‌ها به شمارمی‌آیدوبویژه درعرصه ادب و هنر جمهوری ترکمنستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.خلاقیت ادبی مختومقلی توجه بسیاری ازپژوهشگران ودانشمندان را به خودجلب نموده است.

دراواخر قرن هجده و اواسط قرننوزده میلادی برخی از اشعار او به زبان‌های آلمانی و انگلیسی ترجمه و چاپ شد. در آغاز قرن بیستم بویژه  پس از انقلاب اکتبر سال هزارو نهصد و هفده میلادی روسیه،اشعار برگزیده او به تمام زبانهای جمهوری‌های  سابق شوروی، همچنین به زبانهای فرانسوی، لهستانی و انگلیسی منتشر شد.

قلعه ماران
قلعه ماران در ناحیه حاجی‌لر مینودشت قرار دارد. بنا به یک روایت تاریخی قلعه ماران همان پایتخت دوم پارت‌ها (اشکانیان) است که تیرداد آن را ساخت و به دارا موسوم شد و گفته می‌شود همان «داریون» یونانی‌ها است.

جاذبه های طبیعی

ترکولو این رودخانه از ارتفاعات جنوب شرقی مینودشت در سی و دو کیلومتری جنوب شرقی گنبدکاووس سرچشمه می‌گیرد ودره جنوبی کوه قلعه را رو به سوی شمال غربی می‌پیماید وپس از مشروب ساختن روستای «قلی‌تپه» به دشت گرگان وارد می‌شود. پس از عبور از اراضی باتلاقی و سیراب نمودن روستای آرام در 8 کیلومتری شمال شرقی گنبد کاووس به رود نالیوان می‌ریزد و توأماً به گرگان رود وارد می‌گردد.

مادرسو
این رودخانه از چشمه‌سارهای شرقی ناحیه کوکلان در پنجاه و دو کیلومتری شرق کلاله سرچشمه می‌گیرد. نخست رو به سوی غرب روان می‌شود و پس از طی چهار کیلومتر به سوی شمال متوجه گردیده و ضمن آمیختن با خشک رود طویلی به دره دهانه گرگان وارد می‌شود.

پس از مخلوط شدن با رود کوچک «کورکلی» نخست به سوی شمال غربی و سپس به طرف غرب جریان می‌یابد و دره شمالی کوه «کورکلی» را نخست به سوی شمال غربی و سپس به طرف غرب سیر می‌کند.در دو کیلومتری شرق روستای ‌«تنگ‌راه» با ریزآبه کوچکی که از دامنه شمالی کوه اسماعیل‌خان سرچشمه گرفته و دره شرقی کوه کوسوان را به سوی شمال پیموده است،مخلوط می‌شود و در روستای «تنگ‌راه» با «رود آناسخیوک» یکی شده و رودخانه بلند دهانه را تشکیل می‌دهد.

نایلوان رودخانه نایلوان از شمال مینودشت در هفده کیلومتری شرق گنبدکاووس سرچشمه گرفته و رو به سوی شمال غربی جریان می‌یابد و در هشت کیلومتری شمال شرقی گنبد‌کاووس به گرگان می‌ریزد.

کورکلی
این رودخانه از دامنه جنوبی آق‌مزار، در پنجاه و دوکیلومتری شرق کلاله دشت گرگان سرچشمه می‌گیرد و رو به سوی غرب بستر پرشیب خود را طی کرده و در چهل و شش کیلومتری شرق کلاله به رودخانه دهانه گرگان می‌ریزد. 

برای خواندن بقیه متن به ادامه مطلب مراجعه نمایید

منطقه حفاظت شده پارک ملیاین پارک در نوزده مرداد ماه یکهزاروسیصدوسی و شش به نام منطقه حفاظت شده آلمه و یشکی تحت حفاظت قرار گرفت.در بیست و سه بهمن یکهزاروسیصدوچهل با همان مساحت اولیه یعنی نودویکهزاروهشتصدونودهکتار به منطقه حفاظت شده آلمه موسوم گردید و در شهریور ماه سال یکهزاروسیصدوچهل و دو عنوان پارک ملی و در سال یکهزاروسیصدوچهل و سه نام پارک‌وحش را به خود اختصاص داد.

بعد از تغییر نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به سازمان حفاظت محیط‌زیست در شهریور ماه هزارو سیصدوپنجاه، منطقه‌ای در شرق این پارک به نام قرخت با مساحت سی و چهار هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده به آن الحاق و در سال هزارو سیصدوپنجاه و پنج هر دو منطقه در یکدیگر ادغام گردیدند و در مجموع با مساحت یکصدوبیست و پنج هزار و هشت صد و نود و پنج  هکتار، پارک ملی گلستان را تشکیل دادند.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه پنجاه و هفت، طی بررسی‌های مجدد و در نظر گرفتن مسایل اجتماعی و نیاز اهالی اطراف منطقه، مساحت آن به نودو یک هزارو هشتصدونود هکتار تقلیل یافت.از نظر توپوگرافی، این پارک بی‌نظیر از صخره‌های مرتفع آهکی تا تپه ماهورهایی با شیب و فراز کم تشکیل گردیده و از نظر اقلیمی بین دریای خزر و مناطق خشک شرقی قرار گرفته است و به همین لحاظ اقلیم‌های متفاوت از نواحی بسیار مرطوب تا قسمت‌های نیمه خشک را در بر می‌گیرد.

نزولات آسمانی در این پارک برحسب منطقه متفاوت و میزان آن بین هزار میلی‌متر تا کم‌تر از دویست میلی‌متر در سال متغیر است.درجه حرارت آن از منفی بیست و پنج درجه تا مثبت سی و پنج درجه سانتی‌گراد برحسب ماه‌های مختلف متفاوت است. شرایط طبیعی پارک موجب به وجود آمدن زیستگاه‌های مناسبی برای زندگی پستانداران وحشی شده و گوناگونی این جانوران را نیز تشدید کرده است.

مناطق جنگلی این پارک را گونه‌هایی مانند مرال (گاو کوهی، بزرگ‌ترین گوزن ایران) و شوکا جلوه‌‌ای خاص بخشیده‌اند. در نواحی استپی نیز حیوانات مختلفی مانند آهو، قوچ و میش، کل و بز و یوزپلنگ زندگی می‌کنند.پلنگ، گراز، خرس قهوه‌ای، گرگ، شغال، گربه پالاس و گربه جنگلی (و نیز گونه‌های متعددی از پستانداران کوچک) نیز از جانورانی هستند که در اکثر نواحی این پارک یافت می‌شوند.

گفته می‌شود که ببر نیز در پارک وجود دارد. از میان جمعیت پستانداران بزرگ وحشی این پارک، قوچ و میش بیش‌ترین تعداد را دارند.تنوع گونه‌های پرندگان این پارک نیز به بیش از یکصد و پنجاه گونه پرنده وحشی می‌رسد.

حدود چهل و هشت نوع پرنده در فصل بهار و تابستان در منطقه یافت شده و شصت و دو گونه نیز بومی پارک می‌باشند. به این ترتیب حدود یکصد و ده نوع پرنده در این پارک زادوولد می‌کنند. علاوه بر این، بیست و یک نوع پرنده دیگر نیز در زمستان‌ها مشاهده شده و نوزده گونه دیگر نیز در مسیر مهاجرت خود در این پارک توقفی کوتاه می‌کنند.

سار صورتی، شاهین بحری و بال لاکی از این دسته‌اند.از انواع پرندگان قابل شکار این پارک به قرقاول، کبک، تیهو، زنگوله، بال، کوکر سینه سیاه، ابیا و بلدرچین می‌توان اشاره کرد که ابیا و بلدرچین مهاجر و بقیه بومی منطقه می‌باشند.

از پرندگان شکاری و لاشخورهایی که از سایر جانوران تغذیه نموده و در سرتاسر سال در پارک مشاهده می‌شوند، می‌توان به قرقی، دلیجه، سار، کپه، دال سیاه، عقاب دریایی دم سفید، طرلان و بالابان اشاره کرد. این پرندگان در کنترل جمعیت انواع جانوری، بهداشت محیط و حفظ سلامت انواع جانوران دیگر نقشی حیاتی دارند. پارک ملی گلستان زیستگاه بسیاری از پرندگان و گنجشکان زیبا و آوازه خوان مانند دارکوب سیاه، بلبل، توکای باغی، انواع سهره‌ها، سسک‌ها، زرده پره‌ها، مگس گیرها، زنبور خورک‌ها و دم سرخم‌ها می‌باشد.

 این گروه از پرندگان نقش بسیار مهمی در کنترل آفات نباتی ایفا می‌کنند.پارک ملی گلستان بین دو حوزه نیمه نم‌پسند و نیمه خشکی پسند قرار دارد و به تدریج در حرکت به طرف شرق، سیمای طبیعی آن به حالت استپیک تغییر پیدا می‌کند، به همین جهت عناصر گیاهی نواحی سه‌گانه فوق را می‌توان در پارک مشاهده نمود.

تنوع و رنگارنگی‌ گیاهان این پارک چنان مناظر زیبایی را به‌وجود آورده است که نظیر آن را در کم‌تر جایی از این سرزمین می‌توان دید.توسکای قشلاقی، کلهو، انجیر، توت، ملج، داغداغان، ازگیل، ولیک، زالزالک، سیامتو، گوجه وحشی، شیر خشت، دغدغک، گردو، تمشک، نار وحشی، گلابی وحشی و ... از گونه‌های مختلف گیاهی پارک محسوب می‌شوند.

در کف جنگل گونه‌های بی‌شماری نظیر سرخس‌ها، متامتی و ... پراکنده‌اند. در نواحی خشک‌تر درختچه‌های زرشک، تغ، گز، کاروان‌کش، بوته‌های کلاه میر، حسن، گون، گدار، چوبک،‌درمنه، خارشتر و سایر گونه‌های استپی یافت می‌شود. در نواحی مرتفع گونه ارس نیز به طور پراکنده دیده می‌شود.

پارک ملی گلستان می‌تواند مورد بازدید  گذران اوقات فراغت عموم مردم بویژه مسافران عبوری در مسیر جاده تهران- مشهد قرار گیرد. پارکینگ‌ها و کمپینگ‌هایی جهت استراحت واقامت شبانه در این پارک ایجاد شده است که برخی از آنان مدت‌هاست مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

از آن جمله می‌توان پارکینگ‌های تنگ‌راه، گلستان و آبشار را نام برد که امکان دسترسی به آنها آسان و نیز از برخی جنبه‌های اساسی تفرجگاهی مانند ملاحظه مناظر زیبا و بدیع، بهره‌گیری از هوای پاک و لطیف، امکان مشاهده انواع پرندگان و سایر جانوران حائز اهمیت است.

این پارکینگ‌ها حداقل وسائل وتجهیزات تفرجگاهی از قبیل میز و نیمکت، اجاق، زباله‌دانی و سرویس‌های بهداشتی را دارند. ضمناً کمپینگی جهت اقامت شبانه در دست تهیه است که پس از تکمیل مورد استفاده قرار خواهد گرفت. ساختمانی به منظور ارائه اطلاعات، نمایش فیلم‌ها واسلایدهای مربوط به منطقه و نیز بیان مسائل زیست محیطی که خود عامل مؤثری در ارتقاء سطح فرهنگ زیست محیطی بازدیدکنندگان به حساب می‌آید، ایجاد گردیده است 

منبع :همشهری